Sosyal Güvenlik Kurumuna Başvuru Zorunluluğu
- Tasarının 4. maddesi ile, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile diğer sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan uyuşmazlıklarda, dava açılmadan önce SGK’ya başvurma şartı getiriliyor. Ancak zorunlu sigortalılık sürelerinin tespiti talepleri için bu zorunluluk aranmayacak.
- SGK’ya karşı dava açılabilmesi için başvurunun reddedilmesi ya da reddedilmiş sayılması gerekecek.
- Hizmet tespiti davaları SGK’ya resen ihbar edilecek. İhbar üzerine SGK, davalı işveren yanında feri müdahil olarak yer alacak ve davalı kanun yoluna başvurmasa dahi SGK kanun yollarına gidebilecek.
İş Mahkemelerinin Görevi
Tasarının 5. maddesi, iş mahkemelerinin görev alanını şu şekilde belirliyor:
- 5953 sayılı kanuna tabi gazeteciler, 854 sayılı kanuna tabi gemi adamları ve İş Kanunu ile Borçlar Kanununun ikinci kısım altıncı bölümümde düzenlenen hizmet sözleşmelerine tabi çalışanların açacağı davalar,
- İdari para cazalarına itirazlar ile 5510 sayılı kanunun geçici 4. maddesinde sayılan uyuşmazlıklar haricinde kalan SGK ve Türkiye İş Kurumu’nun taraf olduğu, iş ve sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan davalar,
- Diğer kanunlarda iş mahkemelerinin görevli olduğu belirtilen uyuşmazlıklar.
Yetki
Tasarının 6. maddesi, iş mahkemelerinde açılacak davalara ilişkin yetki kurallarını belirliyor:
- İş mahkemelerinde açılacak davalarda yetkili mahkeme, kural olarak davalının yerleşim yeri ile işin veya işlemin yapıldığı yer mahkemesi olacak. Davalıların birden fazla olması halinde herhangi birinin yerleşim yeri mahkemesi de yetkili.
- İş kazalarından doğan tazminat davalarında yetkili mahkeme, iş kazasının veya zararın meydana geldiği yer veya zarar gören işçinin yerleşim yeri mahkemesi olacak.
- Bu yetki hükümlerine aykırı yetki sözleşmeleri ise geçersiz sayılacak.
Yargılama Usulü ve Kanun Yolları
- Tasarının 7. maddesi, iş mahkemelerinde basit yargılama usulünün uygulanacağını tekrar ediyor.
- Davaların yığılması durumunda, her bir talebe ilişkin vakıalar bakımından ispat yükü ve dileler ayrı ayrı değerlendirilecek.
- HMK’nın kanun yollarına ilişkin hükümleri, iş mahkemelerinde verilen kararlar hakkında da uygulanacak.
- Kanun yoluna başvuru süresi, ilamın tebliği ile başlayacak.
- İş mahkemelerinden verilerek kanun yoluna başvurulan kararlar, bölge adliye mahkemeleri ve Yargıtay tarafından ivedilikle incelenecek.
Temyiz Edilemeyen Kararlar
Tasarının 8. maddesine göre şu davalarda verilen kararlara karşı temyiz yasa yolu kapalı olacak:
- Fesih bildirimine itiraz davalarında verilen kararlar,
- İşveren tarafından toplu iş sözleşmesi veya işyeri düzenlemeleri uyarınca işçiye verilen disiplin cezalarının iptali için açılan davalar,
- Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun, 24/2 ve 24/5, 34/4, 53/1 ve 71/1 maddeleri kapsamında açılan davalar,
- Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunun 10/8 ve 14/4 maddeleri.
Fesih Bildirimine İtiraz ve Usulü
İş Kanunu’nun fesih bildirimine itiraz ve usulünü düzenleyen 20. maddesinin birinci ve üçüncü fıkraları değiştiriliyor. Buna göre:
- İş sözleşmesi feshedilen işçi, bir ay içinde işe iade talebiyle arabulucuya başvurmak zorunda. Arabuluculuk müzakereleri sonunda anlaşmaya varılamaması durumunda, son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren iki hafta içinde iş mahkemesinde dava açılabileceği gibi, uyuşmazlık taraflarca özel hakeme de götürülebilecek.
- Arabulucuya başvurmaksızın doğrudan dava açılması halinde dava usulden reddedilerek taraflara tebliğ edilecek. Kesinleşen red kararı üzerine iki hafta içinde arabulucuya başvurulabilecek.
- Davanın seri muhakeme usulüne göre iki ay içinde, Yargıtay’da da bir ay içinde karar verileceğine ilişkin üçüncü fıkra hükmü değişiyor. Buna göre, dava ivedilikle sonuçlandırılacak. İstinaf durumunda da bölge adliye mahkemesi, ivedilikle ve kesin olarak karar verecek.
Geçersiz Sebeple Yapılan Feshin Sonuçları
İş Kanunu’nun 21. maddesine eklenen hükümler ile, geçersiz feshin sonuçları konusunda bazı yenilikler getiriliyor:
- Mahkeme veya özel hakem, işe başlatmama tazminatı ile çalıştırılmayan süre için ödenecek ücret ve hakları belirlerken, dava tarihindeki ücreti esas alacak,
- Arabuluculuk faaliyeti sonunda işçinin işe başlatılması konusunda anlaşmaya varılması halinde, işe başlatma tarihi, çalıştırılmayan süre için ödenecek ücret ve diğer hakların parasal miktarı ve işe başlatmama tazminatının parasal miktarının belirlenmesi zorunlu. Bunun aksi durumunda anlaşma sağlanmamış sayılarak, son tutanak buna göre düzenlenecek.
- İşçinin kararlaştırılan tarihte işe başlamaması halinde fesih geçerli hale gelecek ve işveren sadece bunun hukuki sonuçlarından sorumlu olacak.
İşçilik Alacaklarında Zamanaşımı Süreleri
İş Kanunu’na eklenen ek madde 3 ile; yıllık izin ücreti, kıdem tazminatı, bildirimsiz fesihten kaynaklanan tazminat, kötüniyet tazminatı ve eşit davranma ilkesine uyulmaksızın fesihten kaynaklanan tazminat taleplerinde zamanaşımı 5 yıl olarak belirleniyor.
Ancak geçici madde 8 hükmüne göre yeni zamanaşımı süreleri, maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra sona eren iş iş sözleşmelerinden kaynaklanan ücret ve tazminatlar hakkında uygulanacak.
Ayrıca, maddenin yürürlüğe girmesinden öne işlemeye başlamış olan zamanaşımı süreleri, değişiklikten önceki hükümlere tabi olmaya devam edecek. Ancak, zamanaşımı süresinin henüz dolmamış kısmı 5 yıldan fazla ise, kalan süre 5 yıl olarak kabul edilecek.
Diğer Hükümler
- İşçilerin kanundan, iş ve toplu iş sözleşmesinden doğan bireysel alacaklarına ilişkin başvuru üzerine 91/1 madde hükmü uyarınca devlet, gerekli denetleme ve teftişi yapabilecek.
- Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nda, kanun yollarındaki değişikliklere bağlı olarak bazı değişiklikler getiriliyor.
Yürürlük
Kanunun, dava şartı olarak zorunlu arabuluculuğa ilişkin 3. maddesi ile, fesih bildirimine itiraz ve usulü ve geçirsiz feshin sonuçlarına ilişkin 11. ve 12. maddeleri yayım tarihinden itibaren 3 ay, diğer hükümleri yayım tarihinde yürürlüğe girecek.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder